Blogu

The Connection Between our Mental and Physical Health

Uhusiano kati ya Afya yetu ya Akili na ya Kimwili

Imechapishwa mnamo Julai 31, 2020

Uhusiano wetu wa akili na mwili hufunua mwingiliano kati ya afya ya akili na ya kimwili. Kujitunza kikamilifu kunaweza kuboresha hali njema kwa kiasi kikubwa.

Wengi wetu hufikiria akili na mwili kuwa kama vitu viwili tofauti. Hata huvitibu tofauti tofauti, kutafuta daktari kwa shida za kimwili na mshauri mtaalamu kwa masuala ya akili. Hata hivyo, wanasayansi wamevumbua mwingiliano zaidi na zaidi baina ya vitu hivi viwili.

Akili yenye afya hupelekea mwili wako kufanya kazi vizuri, na mwili wenye afya huboresha hali nzuri ya kiakili. Kwa pamoja, maeneo haya mawili huunda kitengo kimoja kinachoitwa uhusiano wa mwili na akili. Uhusiano wa mwili na akili ni (kategoria) kipengele kidogo kinachopimwa katika kipimo cha MHQ (Kiwango cha Afya ya Akili). Kutunza uhusiano huu muhimu kunaweza kuboresha ustawi kiujumla.

Kuwa na uhusiano mzuri wa akili na mwili humaanisha kuwa kiujumla unaweza:

  • Kulala usiku vizuri na kuamka ukiwa na nguvu mpya
  • Kuratibu mienendo ya mwili wako (kama vile kuwa na uratibu mzuri wa macho na mkono)
  • Kuwa na nguvu ya kiakili, kihisia, na kimwili inayohitajika kushughulikia kazi za kila siku
  • Kuchunguza tabia zako za ulaji ili uweze kudumisha uzito wa mwili wenye afya bila kusuasua
  • Kukabiliana na mfadhaiko kwa kutumia njia yenye tija

Vinginevyo, ikiwa una shida katika uhusiano wako wa akili na mwili, unaweza:

  • Mara nyingi kukabiliwa na homa, kikohozi au maambukizi
  • Kuwa na dalili za kimwili (kama vile matatizo ya usagaji chakula) bila sababu yoyote ya kimwili
  • Kupata magonjwa sugu au maumivu ya mara kwa mara
  • Mara nyingi kuhisi kuchoka na kuishiwa nguvu
  • Kuishiwa hamu ya kufanya mapenzi

Kuelewa Uhusiano wa Akili na Mwili

Kuna njia nyingi ambazo akili na mwili wako huingiliana. Njia moja ni uhusiano wa pande mbili uliopo kati ya afya ya tumbo na afya yetu ya akili – jambo ambalo hudhibitiwa kupitia mhimili wa tumbo na ubongo. Dhana iliyopo hapa ni kuwa, hali yako ya akili inaweza kuathiri dalili za kimwili unazozipata kwenye utumbo wako na, kinyume chake, afya ya utumbo wako inaweza kuathiri hali yako ya akili.

Ushahidi mwingine pia unaonyesha kuwepo kwa kiunganisho muhimu kati ya utendaji kazi wa kinga ya mwili na afya ya akili, haswa dalili za mihemko zinazopatikana katika shida kama vile ya unyogovu. Kwa mara nyingine, hili huhusisha asili ya pande mbili za uhusiano huu – kwa maneno mengine, kinachohusika hapa si tu jinsi hali yako ya akili inavyoweza kuathiri utendakazi wako wa kinga ya mwili, lakini kinyume chake pia, namna utendakazi wako wa kinga ya mwili unavyoweza kuathiri hali yako ya akili.

Kwa kuongezea, jinsi tunavyofikiri, kukabiliana na kushughulikia suala la mfadhaiko, na jinsi tunavyoyatazama masuala yetu ya afya ya kimwili, inaweza kuathiri uhusiano wetu wa akili na mwili.

Kwa mfano, watu wanaweza kuitikia tofauti kabisa mifadhaiko inayofanana. Mtu mmoja anaweza kuona kukosolewa kwa kazi yake kuwa kama changamoto ya kuboresha ujuzi wake au kuthibitisha kuwa mkosoaji hakuwa sahihi. Mtu mwingine anaweza kuitikia ukosoaji huo huo kwa kujikandamiza kiakili na kuwa na wasiwasi kila wakati juu ya mashambulio yajayo. Hili linaweza kusababisha kuongezeka kwa mapigo ya moyo, ulaji usiofaa, au maumivu ya kichwa.

Mfano mwingine huonekana kwa wale wenye maumivu ya muda mrefu. Wakati mwingine watu hupata maumivu yanayoendelea au ya mara kwa mara yanayosababishwa na hangaiko la kimwili. Ikiwa wataweza kukubali maumivu hayo kama tatizo huku wakiweka jitihada katika kuwa na afya bora zaidi, kuna uwezekano mkubwa wa kuimarika baada ya muda. Kwa upande mwingine, ikiwa watachanganyikiwa, kuchukizwa na mara kwa mara kukasirishwa na maumivu hayo, mawazo na hisia hizi zinaweza kuzidisha zaidi maumivu hayo na kuongeza kujirudia-rudia kwake. Kuchanganyikiwa huko kunaweza kuwazuia kuweka jitihada katika kuwa na afya bora.

Mfadhaiko wa mara kwa mara, matatizo ya kihisia, na mtazamo mbaya kifikra kwa ujumla vinaweza pia kuongeza shinikizo la damu, kudhoofisha mfumo wa kinga ya mwili, na hata kufupisha maisha.

Je, Ninaweza Kuuboresha Uhusiano wa Akili na Mwili?

Kubadilisha jinsi unavyoshughulikia masuala ya kihisia na unavyoitikia yale ya kimwili ni mojawapo ya njia bora zaidi za kuboresha afya yako kwa ujumla. Ikiwa unatatizika na maeneo mengine ya ustawi wa afya, kama vile mhemko na mtazamo wa kifikra, basi kupata usaidizi kwa ajili ya hilo kunaweza kusaidia pia.

Aina mahsusi za matibabu, kama vile tiba ya ufahamu wa tabia, au CBT, inaweza kukusaidia kubadilisha mienendo ya mawazo hasi ambayo huzidi kuporomosha ustawi wa akili. Na inaweza kukusaidia kukabiliana na vikwazo unavyokutana navyo katika kukidhi mahitaji yako ya afya ya kimwili.

Njia zingine za msingi za kuboresha ustawi wa afya ni pamoja na kufuata lishe bora, kulala vya kutosha, na kufanya mazoezi mara kwa mara. Kutunza mwili kwa upande wake hulinda akili. Tafiti nyingi zinaonyesha kuwa kuongeza ufanyaji wa mazoezi kunaweza kuwa na ufanisi katika kupunguza unyogovu kwa baadhi ya watu. Mbali na faida nyingi za kimwili ambazo sote tunazijua, mazoezi kwa hakika yanaweza kuboresha uhusiano wa seli za mfumo wa neva, na hivyo kufanya ubongo ufanye kazi vizuri zaidi.

Tafiti nyingi pia zinabainisha faida za kudumisha umakini, jambo linaloweza kusaidia kuuchangamsha ubongo na kuboresha jinsi unavyoshughulikia mfadhaiko. Wale wanaofanya mazoezi ya kutengeneza umakini mara nyingi huripoti kutokukurupuka kirahisi, kuweza zaidi kukabiliana na hali ngumu, na kuwa na mfadhaiko mdogo kwa ujumla, hata kama hali zao hazijabadilika.

Kama unapitia dalili za hatari, ni muhimu kuwasiliana na mtoa huduma wako wa afya ili kulijadili hili. Kuzungumza na mtaalamu wa tiba kunaweza kukusaidia kudhibiti hali yoyote ya afya ya akili ambayo haijatibiwa bado, huku pia kukusaidia katika kutunza afya yako ya mwili. Ikiwa unahitaji usaidizi wa kupata huduma, unaweza kuwasiliana na Idara ya Huduma za Afya ya Akili na Udhibiti wa Matumizi Mabaya ya Dawa (SAMHSA) nchini Marekani.

Kuna chaguzi nyingi unazoweza kuanza kutumia leo ili kuboresha uhusiano wako wa akili na mwili. Shughuli nyingi za kimkakati hujumuisha shughuli za kiakili na za kimwili. Mifano iliyopo ni pamoja na yoga, kujifunza ngoma mpya (jambo ambalo husaidia mwili na ubongo), Tai Chi, au tu kutembea kwa uangalifu. Ikiwa una ufikivu mdogo wa shughuli kutokana na wasiwasi au matakwa ya kutokaribiana na watu wengine kwenye jamii ya eneo lako, fikiria kuchukua darasa la Zoom, kujaribu shughuli mpya kabisa, au kufuatilia video za mazoezi ya kufurahisha mtandaoni. Sasa huenda ikawa ndio wakati muhimu zaidi wa kutunza vizuri afya yako ya akili na mwili.